Auteur: Alexander Hooijmaaijers
We zijn te lang ondoordacht te werk gegaan met ons enorme consumptiegedrag waardoor we te lang teveel gevraagd hebben van de aarde, en daardoor hebben we juist NU een groot probleem. Broeikasgassen zorgen voor opwarming van de aarde. Door de mens veroorzaakte CO2-uitstoot kan gevaarlijke gevolgen hebben wanneer de temperatuur stijgt en er een kettingreactie optreedt waarbij nog meer CO2 en methaan vrijkomen. Dit heeft op termijn extreme gevolgen voor het klimaat.
In het Nederlandse Klimaatakkoord, dat 28 juni 2019 is gepubliceerd, worden concrete doelstellingen en acties voor vijf vervuilende industrieën omschreven. Grote industrieën, overheden en zelfs individuele huishoudens moeten hun CO2 voetafdruk verkleinen.
Van nice-to-have naar must-have
Thuis hebben een aantal van ons zonnepanelen en een warmtepompsysteem. We rijden bij voorkeur elektrisch, douchen korter, en scheiden ons afval, en zo proberen we ons steentje bij te dragen als consument. Dat is een mooi begin, maar het grote probleem ligt bij de verschillende industrieën.
Onze duurzame keuzes bewegen dus in rap tempo van ‘nice-to-have’ naar ‘must-have’. De MKI-waarde van gebouwen bereikte op 1 januari 2018 een kritische grenswaarde. Vanaf dat moment werden er toenemende eisen gesteld aan partijen in de bouwketen. Dit doel en de toenemende druk op andere duurzaamheidsprestaties dwingen jou steeds meer om kritisch en selectief keuzes te maken over materiaalgebruik. Duurzaamheid is geen kwestie meer van praten over de toekomst, maar van VANDAAG doen!
Hoe zit het met de bouw?
Als we kijken naar de bouw, dan is dit een zeer vervuilende sector. Zo worden materialen gebruikt die enorm belastend zijn voor het milieu en vooral de impact van uitstoot tijdens de productie van bouwmaterialen is erg groot. Ook wordt in deze sector het meeste afval geproduceerd. Als we dan ook nog eens gebouwen gaan slopen en deze materialen niet hergebruiken, kunnen we gerust zeggen dat we fout bezig zijn.
Gelukkig is er een groeiende groep ontwerpers, aannemers, verwerkers en gebouweigenaren die hun beleid toespitsen op duurzaam ontwerpen en bouwen. Dit zal op termijn een positieve impact hebben.
Duurzaam bouwen is gericht op het zoveel mogelijk vermijden van negatieve gevolgen voor het milieu, met behulp van een doelmatig, intelligent ontwerp van de energiebehoefte en de materiaalkeuzes. Circulaire technische en biologische grondstoffen worden ingezet in duurzame, innovatieve en nieuwe materialen. Tegelijkertijd wordt er gezocht naar een balans tussen circulaire, biobased, economische en sociale aspecten.
Kringlopen van materialen
Volgens de Ellen MacArthur Foundation kent het circulaire systeem twee kringlopen van materialen. Dit zijn de technische/synthetische kringloop en de biologische/organische kringloop. Bij de technische kringloop worden productonderdelen zo ontworpen en vermarkt dat zij op kwalitatief hoogwaardig niveau hergebruikt kunnen worden. Door deze manier van werken blijft de economische waarde zoveel mogelijk behouden. We spreken in dit geval dan ook over een circulaire economie. Bij de biologische kringloop vloeien reststoffen na gebruik weer veilig terug in de natuur. Deze kringloop vormt de basis van een biobased economie.
Technische kringloop
Maar wat is een technische kringloop, ook wel de circulaire economie nou precies? In de huidige lineaire economie worden grondstoffen omgezet in producten die aan het einde van hun levensduur vernietigd worden.
Volgens de Ellen MacArthur Foundation is een maximalisatie van herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het minimaliseren van waardevernietiging een belangrijke doelstelling van de circulaire economie. Technische kringlopen herstellen producten, componenten en materialen. Bijvoorbeeld via hergebruik, reparatie, her-fabricage of recycling van waardevolle materialen. Critici stellen de vragen waar en hoe de materialen daadwerkelijk hergebruikt kunnen worden. Want zijn we daarmee niet aan het downcyclen of andere materiaalketens aan het verstoren?
Een interessante vorm van hergebruik van producten is het oneindig terugbrengen van een materiaal naar een grondstof en het opnieuw gebruiken van deze grondstof in het eigen productieproces om weer tot een nieuw materiaal te verwerken. Hiermee behouden grondstoffen hun waarde en kwaliteit én blijven ze bruikbaar na de lifecycle van het individuele product. Deze aanpak is ook commercieel zinvol.
Biologische kringloop
Wat is een biologische kringloop, ook wel de biobased economie?
Consumptie gebeurt in een biologische kringloop, waar voedsel en biologisch gebaseerde materialen (zoals katoen en hout) zijn ontworpen om opnieuw ingebracht te worden in het systeem, door processen zoals compostering en anaerobe vergisting. Deze kringlopen regenereren levende systemen, die hernieuwbare bronnen voor de biobased economie opleveren. Biobased producten zijn opgebouwd uit hernieuwbare grondstoffen. Deze materialen kúnnen biologisch afbreekbaar zijn, maar zijn dat zeker niet per definitie!
Circulariteit, een ingewikkeld onderwerp
De overgang naar circulaire bedrijfsmodellen is in volle gang, maar het meten van circulariteit is een ingewikkeld onderwerp. Bij veel bedrijven wordt het recycle-percentage als KPI gesteld om prestaties op het gebied van circulariteit meetbaar te maken. Een goed begin, maar het halve werk.
Een product verwerken tot een nieuw product klinkt goed, maar we mogen niet vergeten dat het in de praktijk vaak gaat om producten die in beginsel al schadelijk zijn voor het milieu. Het product wordt gerecycled, maar verliest niet de schadelijke eigenschappen. Denk hierbij aan "circulaire oplossingen" als landfilling. Hier komt het materiaal onder de grond terecht met alle schadelijke gevolgen van dien. De circulaire economie gaat natuurlijk veel verder dan dat. We willen de kringloop niet alleen gesloten hebben, maar ook milieuvriendelijk! De circulaire economie is gebaseerd op moeder natuur en haar natuurlijke grondstoffen. Grondstoffen zijn hierin oneindig her te gebruiken.
De goederen van vandaag als grondstoffen voor morgen
Hoe mooi zou dit zijn? Besef goed dat jij een zeer belangrijke innovatieve keuze maakt voor de toekomst door met producenten in zee te gaan die voorop lopen in duurzame innovatie. Laten we samen de stap zetten naar circulair en biobased werken! Wij geloven in een combinatie van beide kringlopen en zijn bereid om voorop te lopen.
Wij vertrouwen erop dat deze blogpost bijdraagt aan meer bewustwording van de positieve impact en kansen die werken met duurzame circulaire en biobased materialen met zich meebrengen.
Heeft deze blogpost je aan het denken gezet?
Wij nodigen jou van harte uit om ons whitepaper “Duurzaamheid en esthetiek koppelen in de blikvanger van een gebouw” te downloaden. Klik daarvoor op onderstaande link. Wij beschrijven zeer uitgebreid de essentie van circulair werken.